Auto-immuunziekten zijn aandoeningen waarbij het immuunsysteem zich keert tegen het eigen lichaam. In plaats van bescherming te bieden tegen virussen en bacteriën, vallen immuuncellen gezonde weefsels en organen aan. Deze chronische ziekten veroorzaken uiteenlopende klachten, afhankelijk van het aangetaste orgaan of systeem. Veelvoorkomende auto-immuunziekten zijn reumatoïde artritis, lupus, multiple sclerose, de ziekte van Hashimoto en psoriasis.
In de westerse geneeskunde worden auto-immuunziekten behandeld met medicatie die het immuunsysteem onderdrukt en ontstekingen remt. De Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) beschouwt deze aandoeningen als een verstoring van de energiebalans (Qi) en een verzwakking van de orgaanfuncties, vooral van de Nier, Milt en Lever. Behandeling is gericht op het versterken van de afweer, het kalmeren van pathogene factoren zoals Wind of Damp en het herstellen van de balans tussen Yin en Yang.
Oorzaken, symptomen en westerse behandeling
Symptomen
- Chronische vermoeidheid
- Gewrichtspijn of spierstijfheid
- Huiduitslag of jeuk
- Spijsverteringsklachten
- Koorts of opvlammingen
- Neurologische uitval of tintelingen
- Ontstekingen in diverse organen
Oorzaken
- Genetische aanleg (familiaire belasting)
- Hormonale invloeden (vooral bij vrouwen)
- Triggers zoals virussen, stress of toxines
- Darmdysbiose (verstoorde darmflora)
- Vitamine- en mineraaltekorten (bijv. vitamine D)
Westerse behandeling
- Immuunsuppressiva zoals methotrexaat, azathioprine
- Corticosteroïden bij acute ontstekingen
- Biologicals zoals TNF-alfa remmers
- NSAID’s bij gewrichts- of spierklachten
- Leefstijladvies: anti-inflammatoir dieet, stressreductie
TCM-visie op auto-immuunziekten
In de TCM zijn auto-immuunziekten het gevolg van een interne disbalans waarbij het lichaam zichzelf niet langer adequaat beschermt tegen indringers, maar ook eigen structuren als vijand ziet. Dit komt voort uit:
- Wei Qi-zwakte: verminderde beschermende energie
- Milt-Qi leegte: verzwakte vertering en aanmaak van Qi en Bloed
- Nier-Yin of -Yang tekort: diep constitutioneel tekort
- Lever-Qi stagnatie: spanning, hitte en interne Wind
- Invasie van pathogene factoren zoals Wind, Hitte of Damp
De behandeling in de TCM is gericht op:
- Versterken van de Milt en Nier om de basisenergie te ondersteunen
- Harmoniseren van de Lever om stagnatie en stress te verminderen
- Voeden van Yin en Bloed bij uitputting
- Verdrijven van pathogene factoren (Wind, Hitte, Damp)
Oost en West: een gecombineerde aanpak
Een gecombineerde aanpak kan synergetisch werken:
- Westerse therapie onderdrukt ontsteking en vertraagt schade
- TCM richt zich op het versterken van het systeem en het herstellen van de balans
Deze aanpak is effectief voor symptoomverlichting én het bevorderen van herstel en stabiliteit op de lange termijn.
TCM-behandelingen
Acupunctuur
Acupunctuur vermindert ontsteking, versterkt orgaanfuncties en harmoniseert het immuunsysteem. Veelgebruikte punten zijn:
- ST-36 (Zusanli) – versterkt Milt en algemene afweer
- SP-6 (Sanyinjiao) – voedt Yin en harmoniseert Bloed
- LI-11 (Quchi) – klaart Hitte en ontsteking
- LR-3 (Taichong) – reguleert Lever-Qi
- KI-3 (Taixi) – versterkt de Nier
Chinese kruidenformules
Afhankelijk van het patroon:
- Bu Zhong Yi Qi Tang – bij Milt-Qi leegte en vermoeidheid
- Zhi Bai Di Huang Wan – bij Nier-Yin leegte met hitte
- Xiao Feng San – bij Wind-Hitte in huid en gewrichten
- Shen Qi Wan – bij Nier-Yang leegte
TuiNa-massage en cupping
Cupping bevordert doorbloeding en ontspanning bij spierpijn. TuiNa versterkt de Milt en reguleert Lever- en Nierenergie.
Voedings- en leefstijladviezen
Aanbevolen:
- Warm, gekookt voedsel zoals soep, rijst, gekookte groenten
- Miltversterkende voeding: zoete aardappel, pompoen, linzen
- Gember, kaneel en kurkuma bij Damp en koude
- Vette vis, bessen en noten voor Yin en Bloed
Te vermijden:
- Rauwe en koude voeding (ijs, yoghurt, smoothies)
- Suiker, alcohol en bewerkte producten
- Overwerk en chronische stress
Leefstijl:
- Regelmaat in slapen, eten en bewegen
- Rustmomenten en ademhalingsoefeningen
- Beweging met lage impact zoals yoga of wandelen
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen richten we ons op de diepere oorzaak van auto-immuunziekten. Met behulp van acupunctuur, Chinese kruiden, voeding en leefstijladvies stemmen we het behandelplan af op jouw unieke situatie. We begeleiden ook mensen die medicatiegebruik willen verminderen (in overleg met hun arts). Wil je weten wat TCM voor jou kan betekenen bij een auto-immuunziekte? Neem contact op voor een intakegesprek en behandelplan op maat.
Literatuurlijst
- Wang J, Zhu F, Huang W, Chen Z, Zhao P, Lei Y, Liu Y, Liu X, Sun B, Li H. Therapeutic Effect and Mechanism of Acupuncture in Autoimmune Diseases. Am J Chin Med. 2022;50(3):639-652. doi: 10.1142/S0192415X22500252. Epub 2022 Mar 10. PMID: 35282807.
- Leids Universitair Medisch Centrum. (z.d.). Auto-immuunziekten. https://www.lumc.nl/afdelingen/huidziekten/ziektes-en-aandoeningen/auto-immuun-ziekten/
- UMC Utrecht. (z.d.). Centrum voor immuunziekten. https://www.umcutrecht.nl/nl/centrum/centrum-voor-immuunziekten
- Cleveland Clinic. (2023). Autoimmune diseases. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21624-autoimmune-diseases
- MedlinePlus. (2023). Autoimmune diseases. https://medlineplus.gov/autoimmunediseases.html
- Johns Hopkins Medicine. (2023). What are common symptoms of autoimmune disease? https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/what-are-common-symptoms-of-autoimmune-disease
- National Institute of Allergy and Infectious Diseases. (2024). Autoimmune disease research. https://www.niaid.nih.gov/diseases-conditions/autoimmune-disease-research
- National Institute of Allergy and Infectious Diseases. (2024). Autoimmune diseases. https://www.niaid.nih.gov/diseases-conditions/autoimmune-diseases