IBD, ofwel Inflammatory Bowel Disease, is een verzamelnaam voor chronische ontstekingsziekten van het maag-darmkanaal. De bekendste vormen zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Deze aandoeningen worden gekenmerkt door terugkerende ontstekingen van de darmwand, wat leidt tot diarree, buikpijn, bloedverlies, vermoeidheid en gewichtsverlies. IBD treft vaak mensen tussen de 15 en 35 jaar, maar kan op elke leeftijd ontstaan.
In de westerse geneeskunde richt de behandeling zich op het onderdrukken van ontstekingen en het voorkomen van opvlammingen. De Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) benadert IBD als een interne disharmonie tussen organen zoals de Milt, Nier en Lever, waarbij pathogene factoren zoals Damp-Hitte, interne Wind of koude de darmen binnendringen. TCM streeft naar herstel van de balans en versterking van het verzwakte verteringssysteem.
Oorzaken, symptomen en westerse behandeling
Symptomen
- Chronische of terugkerende diarree
- Buikpijn, krampen
- Bloed of slijm in de ontlasting
- Gewichtsverlies
- Vermoeidheid
- Koorts bij opvlammingen
- Ontstekingen buiten de darmen (bijv. huid, ogen, gewrichten)
Oorzaken
- Auto-immuunreactie tegen darmweefsel of darmflora
- Genetische aanleg
- Leefstijl- en omgevingsfactoren: stress, roken, voeding
- Darmdysbiose (verstoorde darmflora)
Westerse behandeling
- Ontstekingsremmers (5-ASA, corticosteroïden)
- Immuunsuppressiva (azathioprine, methotrexaat)
- Biologicals (TNF-α-remmers, interleukineremmers)
- Antibiotica bij secundaire infecties
- Chirurgie bij complicaties zoals vernauwingen of fistels
- Leefstijladviezen: voeding aanpassen, stress beperken
TCM-visie op IBD
In de TCM wordt IBD meestal geclassificeerd als “chang pi” (darmzwakte), “xie xie” (diarree), of “xue bian” (bloederige ontlasting). De onderliggende patronen worden gezien als een combinatie van:
- Milt-Qi leegte: zwakke spijsvertering, dunne ontlasting, vermoeidheid
- Damp-Hitte in de Darmen: diarree met slijm of bloed, stinkende ontlasting, buikpijn
- Lever-Qi stagnatie: klachten verergeren bij stress of emoties
- Nier-Yang leegte: ochtenddiarree, koudegevoel, zwakke onderrug
De behandeling is gericht op:
- Versterken van de Milt en Nier
- Reguleren van Lever-Qi
- Transformeren van Damp en klaren van Hitte
- Herstellen van darmfunctie en Qi-bloedcirculatie
Oost en West: een gecombineerde aanpak
Een integratieve benadering combineert het beste van twee werelden:
- Westerse therapie onderdrukt ontstekingen en voorkomt complicaties
- TCM richt zich op het versterken van het interne systeem en vermindert terugval
Samen kunnen zij de frequentie van opvlammingen verlagen, de levenskwaliteit verbeteren en bijwerkingen beperken.
TCM-behandelingen bij IBD
Acupunctuur
Acupunctuur helpt bij het reguleren van de darmfunctie, het verminderen van ontsteking en het versterken van de spijsvertering.
Belangrijke punten:
- ST-36 (Zusanli) – versterkt de Milt en algemene Qi
- SP-9 (Yinlingquan) – drijft Damp af
- LR-3 (Taichong) – ontspant Lever-Qi
- CV-6/12 – versterkt de vertering en harmoniseert het abdomen
- BL-20/23 – stimuleert Milt- en Nierfunctie
Chinese kruidenformules
- Shen Ling Bai Zhu San – bij diarree door Milt-Qi leegte
- Huang Lian Jie Du Tang – bij Damp-Hitte in de Darmen
- Tong Xie Yao Fang – bij Lever-Milt disharmonie
- Si Shen Wan – bij ochtenddiarree door Nier-Yang leegte
TuiNa-massage en moxa
Bij verzwakte spijsvertering kunnen moxa en buikmassage helpen om de Qi te stimuleren en de darmen te harmoniseren.
Voedings- en leefstijladviezen
Aanbevolen:
- Warm, licht verteerbaar voedsel zoals rijst, soep, pap
- Miltversterkende voeding: zoete aardappel, pompoen, gierst
- Gember, kurkuma, kaneel bij kou
- Voldoende rust en regelmaat
Te vermijden:
- Rauwe, koude of vettige voeding
- Zuivel, suiker en alcohol
- Scherpe kruiden en peulvruchten bij opvlammingen
Leefstijl:
- Rustige eetomgeving, niet eten tijdens stress
- Regelmatig bewegen (bijv. wandelen, Qi Gong)
- Stressvermindering: meditatie, ademhalingsoefeningen
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen begeleiden we mensen met IBD via een holistische aanpak. Acupunctuur, kruiden, voedingsadvies en leefstijlbegeleiding worden afgestemd op het individu. Doel is vermindering van klachten, verlenging van remissies en versterking van het lichaam. Ervaar je klachten van IBD, colitis of Crohn? Neem contact op voor een intake en persoonlijk behandelplan.
Literatuurlijst
- Muzammil MA, Fariha F, Patel T, Sohail R, Kumar M, Khan E, Khanam B, Kumar S, Khatri M, Varrassi G, Vanga P. Advancements in Inflammatory Bowel Disease: A Narrative Review of Diagnostics, Management, Epidemiology, Prevalence, Patient Outcomes, Quality of Life, and Clinical Presentation. Cureus. 2023 Jun 28;15(6):e41120. doi: 10.7759/cureus.41120. PMID: 37519622; PMCID: PMC10382792.
- Yuan S, Wang Q, Li J, Xue JC, Li Y, Meng H, Hou XT, Nan JX, Zhang QG. Inflammatory bowel disease: an overview of Chinese herbal medicine formula-based treatment. Chin Med. 2022 Jun 18;17(1):74. doi: 10.1186/s13020-022-00633-4. PMID: 35717380; PMCID: PMC9206260.
- Chang ML, Mi KL, Cunningham RR, Catterall WA, Yared MA, Siegel CA, Yen RW. The Efficacy of Traditional Chinese Medicine for Crohn’s Disease Treatment: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Gastrointestin Liver Dis. 2025 Mar 28;34(1):98-107. doi: 10.15403/jgld-5729. PMID: 40153809.
- Alblasserdams Ziekenhuis. (z.d.). Wat is IBD? https://www.asz.nl/specialismen/mdl/ibd–centrum—mdl-/wat-is-ibd-/
- Centers for Disease Control and Prevention. (2023, augustus 17). What causes inflammatory bowel disease (IBD)? https://www.cdc.gov/inflammatory-bowel-disease/causes/index.html
- Cleveland Clinic. (2023). Inflammatory bowel disease: Overview. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15587-inflammatory-bowel-disease-overview
- Crohn & Colitis NL. (z.d.). Inflammatory Bowel Disease (IBD). https://www.crohn-colitis.nl/over-crohn-colitis/inflammatory-bowel-disease-ibd/
- Crohn’s & Colitis Foundation. (z.d.). What is IBD? https://www.crohnscolitisfoundation.org/patientsandcaregivers/what-is-ibd
- Hopkins Medicine. (2023). Inflammatory bowel disease. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/inflammatory-bowel-disease
- Mayo Clinic. (2023). Inflammatory bowel disease (IBD). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/inflammatory-bowel-disease/symptoms-causes/syc-20353315
- National Center for Biotechnology Information. (2018). Inflammatory Bowel Disease. In StatPearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470312/
- National Health Service. (2023). Inflammatory bowel disease (IBD). https://www.nhs.uk/conditions/inflammatory-bowel-disease/