De ziekte van Perthes is een heupaandoening die voorkomt bij kinderen tussen de 4 en 10 jaar. Het ontstaat wanneer de bloedtoevoer naar de heupkop tijdelijk wordt onderbroken, wat leidt tot het afsterven van botweefsel in de heup (avasculaire necrose). Dit kan leiden tot pijn, mank lopen en beperking van de heupbeweging. De aandoening komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes en treft meestal slechts één heup. Hoewel de westerse geneeskunde zich richt op monitoring en het ontlasten van de heup, biedt de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) aanvullende mogelijkheden voor het ondersteunen van herstel en het versterken van de botstructuren.
Oorzaken, symptomen en westerse behandeling
Symptomen
- Mank lopen, vooral na inspanning
- Pijn in heup, lies of knie
- Bewegingsbeperking in de heup
- Spierzwakte in het aangedane been
Oorzaken volgens de westerse geneeskunde
De precieze oorzaak van de ziekte van Perthes is onbekend. Men vermoedt een tijdelijke onderbreking van de bloedtoevoer naar de heupkop, wat leidt tot afsterven van het bot (osteonecrose). Factoren die mogelijk een rol spelen:
- Erfelijkheid
- Verminderde bloedcirculatie
- Ontwikkelingsproblemen in het skelet
Westerse behandeling
- Rust en beperking van zware belasting
- Fysiotherapie om de beweeglijkheid te behouden
- Spalken of orthopedische hulpmiddelen
- In sommige gevallen chirurgisch ingrijpen
Het doel is om de heupkop zo goed mogelijk rond te laten herstellen tijdens de groeiperiode van het kind.
TCM-visie op de ziekte van Perthes
In de TCM wordt deze aandoening gezien als een combinatie van Bloedstagnatie, Nier-Essentie-tekort en mogelijk Lever-Qi stagnatie. Omdat botten en het beenmerg verbonden zijn met de Nieren (volgens de TCM-theorie), wordt een zwakke Nierenergie vaak in verband gebracht met groeistoornissen en botproblemen bij kinderen.
Veelvoorkomende TCM-patronen:
- Nier-Essentie tekort: langzame groei, zwakke botten, vermoeidheid
- Bloedstase in de heupregio: lokale pijn, bewegingsbeperking
- Lever-Qi stagnatie: stijfheid en gespannen spieren
TCM richt zich op het stimuleren van de circulatie, voeden van de Essentie en ondersteunen van groei en herstel.
Oost en West: een gecombineerde aanpak
De ziekte van Perthes vraagt om een langdurige aanpak waarbij westerse en TCM-methoden elkaar kunnen versterken. Westerse behandeling richt zich op het ontlasten van het gewricht en het begeleiden van de natuurlijke groei. TCM kan hierbij ondersteuning bieden door de Qi en Bloedcirculatie te bevorderen, de Nieren te versterken en pijn te verlichten zonder bijwerkingen.
Samen kunnen ze het herstel versnellen en de kans op complicaties of vervorming van de heupkop verminderen.
TCM-behandeling van de ziekte van Perthes
Acupunctuur, Shonishin (naaldloze kinderacupunctuur) en laseracupunctuur
De ziekte van Perthes vraagt om effectieve en zachte behandelmethoden. Vooral bij kinderen is een milde aanpak essentieel. Daarom biedt shonishin, naaldloze kinderacupunctuur, een veilige eerste stap. Met zachte strijk- en tikbewegingen stimuleert shonishin de energiecirculatie. Kinderen ervaren zo ontspanning, minder pijn en een betere doorbloeding.
Daarnaast versterkt klassieke acupunctuur het herstelproces. Door specifieke punten te activeren, verbeteren de bloedcirculatie en de energiestroom. Hierdoor herstelt het botweefsel sneller. Pijn neemt af en het kind kan zich vrijer bewegen.
Laseracupunctuur voegt hier extra kracht aan toe. Het licht stimuleert mitochondriën en verhoogt zo de celenergie. Tegelijk vermindert het ontstekingen en stimuleert het de celproliferatie. De microcirculatie verbetert en groeifactoren komen vrij. Fotochemische reacties zetten herstelprocessen aan, terwijl antioxidanten schadelijke stoffen neutraliseren. Het resultaat: een versneld en gezonder genezingsproces.
Veelgebruikte punten zijn onder andere:
- 足三里 (Zúsānlǐ, ST36) – versterkt Qi en bloedcirculatie.
- 三陰交 (Sānyīnjiāo, SP6) – voedt Yin en ondersteunt botgroei.
- 腎俞 (Shènshū, BL23) – versterkt de Nierenergie en botten.
- 太溪 (Tàixī, KI3) – voedt Nier-Yin en Nier-Yang, essentieel voor botontwikkeling.
- 环跳 (Huántiào, GB30) – verbetert doorbloeding van heup en been.
De combinatie van shonishin, acupunctuur en laseracupunctuur werkt synergetisch. Shonishin bereidt het kind voor en opent de energiestroom. Acupunctuur versterkt de basis van het herstel. Laseracupunctuur versnelt de biochemische processen in het lichaam. Samen vormen zij een krachtig geheel dat herstel ondersteunt, pijn vermindert en de prognose verbetert.
Chinese kruidenformules
Kruiden worden individueel afgestemd en vaak verwerkt in siropen of poeders:
- Du Zhong Wan (杜仲丸) – versterkt pezen en botten
- You Gui Wan (右归丸) – voedt Nier-Yang en Essentie
- Shen Tong Zhu Yu Tang (身痛逐瘀汤) – bevordert circulatie, verdrijft Bloedstagnatie
TuiNa-massage
TuiNa is zeer geschikt voor kinderen. De focus ligt op:
- Heup- en lumbale zone
- Meridianen van Nier, Lever en Galblaas
- Ontspanning van de beenspieren
TuiNa stimuleert doorbloeding en helpt pijn en stijfheid te verminderen.
Voedings- en leefstijladviezen
Aanbevolen:
- Bottenbouillon – rijk aan mineralen
- Zwarte sesamzaad en walnoten – voeden Nieren en botten
- Chinese dadels en gojibessen – ondersteunen Essentie
- Eidooier en vette vis – rijk aan vitamine D en omega-3
Te vermijden:
- Suiker en frisdrank – verzwakken de Milt en Nieren
- Koude voeding – vertraagt circulatie en spijsvertering
Leefstijl:
- Rustige, regelmatige dagstructuur
- Geen belastende sport
- Spelenderwijs beweging stimuleren binnen comfortgrenzen
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen begeleiden wij kinderen met de ziekte van Perthes met een zachte, integratieve benadering. Wij gebruiken acupunctuur, kruiden, massage en voeding om het herstel te ondersteunen, in nauwe afstemming met ouders en eventueel andere zorgverleners.
Literatuurlijst
- LUMC. (z.d.). Ziekte van Perthes. Leids Universitair Medisch Centrum. Geraadpleegd op 23 april 2025, van https://www.lumc.nl/afdelingen/orthopedie/ziektes-en-aandoeningen/ziekte-van-perthes/
- American Academy of Orthopaedic Surgeons. (z.d.). Perthes disease. OrthoInfo. Geraadpleegd op 23 april 2025, van https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/perthes-disease/
- Mayo Clinic. (2023). Legg-Calvé-Perthes disease: Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/legg-calve-perthes-disease/symptoms-causes/syc-20374343
- Cleveland Clinic. (2023). Legg-Calvé-Perthes disease. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/legg-calve-perthes-disease
- Johns Hopkins Medicine. (2023). Perthes disease (Legg-Calvé-Perthes disease). https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/perthes-disease-leggcalveperthes-disease
- Thompson, G. H. (2021). Legg-Calvé-Perthes Disease. In StatPearls. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513230/