Spataderen (varices) zijn verwijde, kronkelige aderen die meestal voorkomen in de benen. Ze ontstaan wanneer de kleppen in de aderen niet goed sluiten, waardoor bloed terugstroomt en zich ophoopt. Dit veroorzaakt druk en uitzetting van de aderen. Spataderen kunnen leiden tot klachten zoals een zwaar gevoel in de benen, zwelling, jeuk, krampen en zichtbare blauwe of paarse bloedvaten. Hoewel ze in eerste instantie een cosmetisch probleem lijken, kunnen ze uiteindelijk ook leiden tot complicaties zoals eczeem, pigmentatie of zelfs zweren.
Westerse oorzaken en behandelmogelijkheden
In de westerse geneeskunde worden spataderen vooral gezien als een gevolg van chronische veneuze insufficiëntie. Risicofactoren zijn onder andere erfelijkheid, leeftijd, zwangerschap, overgewicht, langdurig staan en hormonale invloeden. Behandelingen zijn gericht op het verbeteren van de veneuze doorstroming en het verminderen van symptomen.
Veelgebruikte behandelingen zijn:
- Compressietherapie (steunkousen)
- Sclerosetherapie (injectie van een irriterende vloeistof)
- Laser- of radiofrequente behandeling
- Operatieve verwijdering (stripping)
- Leefstijladviezen zoals beweging, gewichtsbeheersing en benen omhoog leggen
Hoewel deze methoden effectief zijn, pakken ze meestal de symptomen aan en niet altijd de onderliggende circulatiestoornis.
TCM-visie op spataderen
Binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) worden spataderen beschouwd als een manifestatie van stagnatie van Qi en Bloed, vaak in combinatie met Damp en Hitte in de meridianen van de benen. In veel gevallen ligt een zwakte van de Milt-Qi of Nier-Yang aan de basis, waardoor het lichaam moeite heeft om het bloed adequaat omhoog te transporteren.
Veelvoorkomende TCM-patronen bij spataderen zijn:
- Bloedstagnatie (Xue Yu): pijn, verkleuring, zichtbare aderen
- Milt-Qi-deficiëntie: vermoeidheid, zware benen, neiging tot oedeem
- Damp-Hitte in de benen: zwelling, roodheid, jeuk of eczeem
- Nier-Yang-tekort: koude voeten, verminderde circulatie
Behandeling binnen TCM richt zich op het bevorderen van de bloedcirculatie, versterken van Qi, verdrijven van Damp en het harmoniseren van de organen die hierbij betrokken zijn.
Oost en West: een gecombineerde aanpak
Een gecombineerde aanpak waarin zowel westerse interventies als TCM-methoden worden ingezet, kan zorgen voor betere en duurzamere resultaten. Terwijl de westerse geneeskunde snel symptomen verlicht via fysieke interventies, richt TCM zich op het verbeteren van de interne circulatie en orgaanfunctie om terugkeer te voorkomen. Denk aan acupunctuur, kruidenformules, leefstijl- en voedingsadviezen die de onderliggende oorzaak aanpakken.
TCM-behandelingen bij spataderen
Acupunctuur en laseracupunctuur
Acupunctuur stimuleert de energiestroom in het lichaam. Het verbetert de doorbloeding en vermindert stagnatie. Daardoor nemen pijn en zwelling af. Door regelmatige behandelingen voelen benen lichter en vitaler. Bovendien versterkt acupunctuur de vaatwand en ondersteunt het de algehele circulatie. Zo ontstaat een betere balans in het lichaam.
Laseracupunctuur verdiept dit effect. Laserlicht stimuleert mitochondriën, de energiecentrales van de cel. Daardoor stijgt de energieproductie en herstelt weefsel sneller. Ook vermindert laserlicht ontsteking en activeert het celproliferatie. Hierdoor worden beschadigde bloedvaten sneller gerepareerd. Verder verbetert laserlicht de microcirculatie, wat de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen verhoogt. Daarnaast stimuleert de laser de productie van groeifactoren. Fotochemische reacties activeren herstel en antioxidanteffecten beschermen tegen verdere schade.
Veelgebruikte acupunctuurpunten bij spataderen zijn:
- Zu San Li (足三里, ST36) – versterkt Qi en ondersteunt circulatie.
- San Yin Jiao (三阴交, SP6) – verbetert doorbloeding en harmoniseert de bloedstroom.
- Xue Hai (血海, SP10) – bevordert bloedcirculatie en vermindert stagnatie.
- Cheng Shan (承山, BL57) – verlicht pijn en ontspant de kuitspieren.
- Yin Ling Quan (阴陵泉, SP9) – drijft vocht af en vermindert zwelling.
De combinatie van acupunctuur en laseracupunctuur is krachtiger dan afzonderlijke toepassing. Acupunctuur opent energiestromen en reguleert de circulatie. Laseracupunctuur versterkt de cellulaire processen. Samen geven ze een geïntegreerd herstel dat spataderen effectief aanpakt.
Chinese kruidenformules
In de Traditionele Chinese Geneeskunde spelen kruiden een belangrijke rol bij de behandeling van vaatproblemen. Spataderen ontstaan vaak door bloedstagnatie en verzwakte vaatwanden. Kruidenformules richten zich daarom op het verbeteren van de doorbloeding, het versterken van de bloedvaten en het verlichten van pijn en zwelling. Door hun holistische werking herstellen zij balans in het hele lichaam en ondersteunen ze duurzaam herstel.
De formule Xue Fu Zhu Yu Tang (血府逐瘀汤) is effectief bij bloedstagnatie. Zij bevordert de circulatie en vermindert pijn en zwelling in de benen.
Bu Zhong Yi Qi Tang (补中益气汤) versterkt Qi en ondersteunt de vaatwand. De formule verhoogt de doorbloeding en geeft meer energie bij vermoeide benen.
Dang Gui Bu Xue Tang (当归补血汤) voedt Bloed en versterkt de circulatie. Zij helpt bij vermoeidheid, bleekheid en ondersteunt het herstel van de vaten.
Sheng Hua Tang (生化汤) bevordert bloedcirculatie en lost stagnatie op. De formule verlicht pijn en ondersteunt de afvoer van afvalstoffen uit de bloedvaten.
Deze kruidenformules werken samen aan een gezondere circulatie en sterkere bloedvaten. Daardoor nemen spataderklachten af en voelen benen lichter en vitaler. De keuze voor een specifieke formule hangt steeds af van de individuele diagnose van de patiënt.
TuiNa-massage
TuiNa-massage is een waardevolle complementaire therapie bij spataderen. Zij ondersteunt het herstel en versterkt andere behandelingen. Door gerichte technieken verbetert TuiNa de bloedcirculatie en vermindert pijn. Bovendien zorgt de massage voor ontspanning en een betere energiebalans.
De therapeut gebruikt verschillende technieken. Kneden stimuleert de doorbloeding en maakt gespannen spieren los. Drukken op specifieke punten opent de energiestroom en vermindert stagnatie. Rollen en wrijven kalmeren de benen en verlichten zwaarheidsgevoel. Door ritmische bewegingen komt er meer zuurstof en voeding naar de bloedvaten.
Belangrijke acupressuurpunten zijn Zu San Li (足三里, ST36), dat energie en circulatie versterkt. San Yin Jiao (三阴交, SP6) bevordert de bloedstroom en harmoniseert de energie in de benen. Cheng Shan (承山, BL57) ontspant de kuitspieren en vermindert pijn. Xue Hai (血海, SP10) ondersteunt de bloedcirculatie en verlicht stagnatie. Samen zorgen deze punten voor een merkbare verlichting van klachten.
De effecten van TuiNa gaan verder dan fysieke verbetering. Massage vermindert stress en brengt lichaam en geest in balans. Daardoor neemt spanning af en voelen patiënten zich energieker. Regelmatige TuiNa-sessies maken de benen lichter, soepeler en vitaler.
Preventie- en voedingsadviezen
Leefstijl:
- Vermijd langdurig staan of zitten
- Beweeg regelmatig: wandelen, fietsen, zwemmen
- Leg dagelijks de benen omhoog
- Vermijd strakke kleding rond de benen en taille
- Houd de benen warm bij Nier-Yang-tekort
Aanbevolen voedingsmiddelen:
- Gierst (Xiao Mi): versterkt Milt-Qi
- Pompoen (Nan Gua): ondersteunt de spijsvertering
- Zwarte sesamzaad (Hei Zhi Ma): voedt Bloed en Essentie
- Chinese yam (Shan Yao): versterkt Milt en Nier
- Rode dadels (Hong Zao): versterken Qi en Bloed
Vermijden bij Damp-Hitte:
- Gefrituurd en vet eten
- Alcohol, koffie en scherpe kruiden
- Suikerrijke en bewerkte producten
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen bieden wij een integrale benadering voor spataderen. Wij combineren moderne medische inzichten met de Traditionele Chinese Geneeskunde om niet alleen symptomen te verlichten, maar ook de onderliggende oorzaken aan te pakken. Onze behandelingen zijn gericht op het verbeteren van de bloedcirculatie, het versterken van het lichaam en het voorkomen van terugval. Wij gebruiken acupunctuur, kruiden, massage en voedingsadvies op maat. Neem contact met ons op voor een persoonlijk behandelplan.
Literatuurlijst
- Li C, Fan W, Pan Z, Zheng G, Zhang Q, Rong J. Efficacy and safety of Buyang Huanwu decoction in the treatment of varicose veins of the lower extremities: A protocol of randomized controlled trial. Medicine (Baltimore). 2021 Feb 26;100(8):e24663. doi: 10.1097/MD.0000000000024663. PMID: 33663075; PMCID: PMC7909095.
- Mayo Clinic. (z.d.). Varicose veins: Symptoms and causes. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/varicose-veins/symptoms-causes/syc-20350643
- NHS. (z.d.). Varicose veins. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://www.nhs.uk/conditions/varicose-veins/
- Cleveland Clinic. (z.d.). Varicose veins: Causes & treatment. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4722-varicose-veins
- Johns Hopkins Medicine. (z.d.). Varicose veins. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/varicose-veins
- National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). (z.d.). Varicose veins. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://www.nhlbi.nih.gov/health/varicose-veins
- National Institute for Health and Care Excellence (NICE). (2013). Varicose veins: Diagnosis and management (CG168). Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470194/NCBI
- E-CVSI. (2019). Application of acupuncture in the treatment of venous insufficiency and varicose veins. Geraadpleegd op 17 april 2025, van https://e-cvsi.org/pdf/pdf_ECVSI_111.pdfe-cvsi.org