De ziekte van Whipple is een zeldzame, systemische infectieziekte die vooral het spijsverteringsstelsel aantast. Ze wordt veroorzaakt door de bacterie Tropheryma whipplei en kan leiden tot ernstige verstoringen in de opname van voedingsstoffen, met als gevolg gewichtsverlies, diarree en gewrichtsklachten. Hoewel het voornamelijk een darmziekte is, kunnen ook andere organen zoals het hart, de hersenen en de gewrichten worden aangetast. De ziekte komt vooral voor bij mannen van middelbare leeftijd en kan zonder behandeling dodelijk zijn. Vanuit de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) wordt Whipple’s disease gezien als een combinatie van Milt-Qi leegte, Dampvorming en mogelijk Latente Warmte.
Oorzaken, symptomen en westerse behandeling
Symptomen
- Chronische diarree
- Gewichtsverlies
- Buikpijn en opgeblazen gevoel
- Gewrichtspijn of zwelling (vooral in knieën, enkels)
- Vermoeidheid
- Koorts
- Neurologische symptomen (bij gevorderde gevallen)
Oorzaken volgens de westerse geneeskunde
De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Tropheryma whipplei. Bij gezonde mensen wordt deze bacterie vaak door het immuunsysteem onderdrukt. Bij patiënten met de ziekte van Whipple lijkt er sprake te zijn van een gestoorde immuunrespons, waardoor de bacterie zich in de darmwand en andere weefsels kan nestelen.
Diagnostiek en behandeling
- Endoscopie met biopsie van de dunne darm
- PCR-testen op T. whipplei
- Langdurige antibioticakuur (minimaal 12 maanden)
- Eventuele ondersteunende therapieën bij neurologische of gewrichtsklachten
TCM-visie op de ziekte van Whipple
Binnen de TCM wordt deze ziekte geïnterpreteerd als een uiting van ernstige Milt-Qi leegte, gecombineerd met interne Damp en mogelijk Latente Warmte of toxische accumulaties. Door Miltzwakte faalt de transformatie en transport van voedingsstoffen, wat leidt tot accumulatie van Damp en verlies van vitaliteit.
Typische TCM-patronen:
- Milt-Qi leegte met Damp: vermoeidheid, losse ontlasting, opgeblazen buik
- Damp-Hitte in de darmen: diarree met stinkende geur, koorts, dorst zonder verlangen te drinken
- Latente Warmte of toxische Damp: gewrichtspijn, verminderde eetlust, vermagering
- Shen-verstoring bij neurologische symptomen: vergeetachtigheid, verwarring, slapeloosheid
De behandeling richt zich op het versterken van de Milt, transformeren van Damp, koelen van Latente Warmte en kalmeren van de Shen.
Oost en West: een gecombineerde aanpak
De ziekte van Whipple vereist altijd een medische behandeling met antibiotica vanwege het infectieuze karakter. Toch kan TCM een waardevolle aanvulling bieden, vooral voor het herstel van de spijsvertering, het verbeteren van de weerstand en het ondersteunen van energie na langdurige ziekte.
Een gecombineerde aanpak:
- Versnelt het herstel van darmfunctie
- Vermindert restklachten zoals vermoeidheid en gewrichtspijn
- Ondersteunt het lichaam bij het verwerken van medicatie
TCM-behandeling van de ziekte van Whipple
Acupunctuur en laseracupunctuur
Acupunctuur stimuleert de natuurlijke balans in het lichaam. Het verbetert de spijsvertering en versterkt de weerstand. Patiënten ervaren minder buikpijn, diarree en vermoeidheid. Daarnaast kalmeert acupunctuur het zenuwstelsel. Hierdoor nemen stress en spanning af. Dat bevordert niet alleen het herstel maar ook de kwaliteit van leven.
Laseracupunctuur geeft extra kracht. De laser stimuleert mitochondriën, de energiecentrales van de cellen. Daardoor stijgt de productie van energie. Ook vermindert de laser ontstekingen en bevordert hij celproliferatie. Zo herstelt beschadigd weefsel sneller. Bovendien verbetert laserlicht de microcirculatie. Dat verhoogt de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. Verder stimuleert de laser de productie van groeifactoren. Fotochemische reacties zorgen voor regeneratie. Antioxidanteffecten beschermen tegen verdere schade.
Veelgebruikte acupunctuurpunten zijn:
- Zu San Li (足三里, ST36) – versterkt Qi en ondersteunt de spijsvertering.
- Qi Hai (气海, CV6) – voedt energie en versterkt de vitaliteit.
- Pi Shu (脾俞, BL20) – ondersteunt de Milt en verbetert opname van voedingsstoffen.
- Zhong Wan (中脘, CV12) – kalmeert de Maag en vermindert buikklachten.
- Tai Chong (太冲, LR3) – reguleert Lever-Qi en vermindert spanning.
De combinatie van acupunctuur en laseracupunctuur werkt krachtiger dan afzonderlijk. Acupunctuur opent energiestromen en harmoniseert het lichaam. Laseracupunctuur versterkt de cellulaire processen. Samen vormen zij een geïntegreerde therapie. Dit geeft patiënten met de ziekte van Whipple betere kansen op herstel en een betere levenskwaliteit.
Chinese kruidenformules
In de Traditionele Chinese Geneeskunde spelen kruiden een centrale rol. Zij herstellen balans en ondersteunen het lichaam bij chronische aandoeningen. Bij de ziekte van Whipple richten kruidenformules zich op versterking van de spijsvertering, vermindering van ontsteking en verbetering van de energie. Ze werken holistisch en bevorderen zowel lichamelijk herstel als vitaliteit.
Hier zijn vier effectieve formules:
Shen Ling Bai Zhu San (參苓白朮散): Deze formule versterkt de Milt. Het verdrijft Vocht uit het lichaam. Hierdoor verminderen diarree en zwelling. Het verbetert de darmfunctie aanzienlijk.
Si Jun Zi Tang (四君子湯): Deze formule versterkt de Milt Qi. Het verbetert de spijsvertering. Daardoor neemt de absorptie van voedingsstoffen toe. Dit helpt bij vermoeidheid en zwakte.
Bu Zhong Yi Qi Tang (補中益氣湯): Deze formule heft Milt Qi verzakking op. Het verhoogt de energie. Tevens ondersteunt het de immuunfunctie. Dit is essentieel voor herstel.
Dang Gui Bu Xue Tang (當歸補血湯): Deze formule voedt het Bloed en Qi. Het verbetert de bloedcirculatie. Bovendien bestrijdt het bloedarmoede. Dit bevordert algemeen welzijn.
Door deze kruiden strategisch te combineren ontstaat een krachtige ondersteuning. Het lichaam herstelt beter en de balans keert terug. Bovendien sluiten de formules steeds aan bij de individuele diagnose van de patiënt.
TuiNa-massage
Bij verzwakte patiënten kan TuiNa gericht zijn op het ondersteunen van de spijsvertering en het activeren van de circulatie:
- Abdominale massage (navelgebied)
- Milt- en Maagmeridiaan stimuleren
- Rugmassage langs de Bladderlijn (BL-20 t/m BL-23)
Voedings- en leefstijladviezen
Aanbevolen:
- Gekookte voeding zoals rijst, wortel, courgette – licht verteerbaar
- Bottenbouillon – voedt Qi en ondersteunt herstel
- Chinese dadels en gember – versterken de Milt
- Gele bonen en mungbonen – droogt Damp, bevordert ontgifting
Te vermijden:
- Rauw en koud voedsel
- Suiker en bewerkte producten
- Vetrijke, zuivelrijke maaltijden – verhogen Damp
Leefstijl:
- Vaste eetmomenten
- Rust en regelmaat in de dag
- Mijd stress en overmatige prikkels
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen ondersteunen wij cliënten met zeldzame aandoeningen zoals de ziekte van Whipple door het lichaam te versterken en de spijsvertering te herstellen. Onze behandelmethoden zijn zacht, effectief en afgestemd op de individuele constitutie van de patiënt.
Literatuurlijst
- Ye H, Hu X, Tong TRS, Chen S, Li T, Xing F, Chan JF, Yuen KY, Chiu KH. Whipple’s disease presenting as weight gain and constipation in a Chinese woman. BMC Infect Dis. 2023 May 8;23(1):302. doi: 10.1186/s12879-023-08276-y. PMID: 37158848; PMCID: PMC10165756.
- Kukull B, Mahlow J, Hale G, Perry LJ. Whipple’s disease: a fatal mimic. Autops Case Rep. 2021 Jan 28;11:e2020237. doi: 10.4322/acr.2020.237. PMID: 34277495; PMCID: PMC8101681.
- Mayo Clinic. (2023). Whipple’s disease: Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/whipples-disease/symptoms-causes/syc-20378946
- Cleveland Clinic. (2023). Whipple’s disease. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5958-whipples-disease
- Greenson, J. K. (2023). Whipple Disease. In StatPearls. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441937/
- MedlinePlus. (2023). Whipple disease. U.S. National Library of Medicine. https://medlineplus.gov/ency/article/000209.htm