De ziekte van Huntington is een erfelijke neurodegeneratieve aandoening die leidt tot het geleidelijk afsterven van zenuwcellen in de hersenen. De ziekte treft zowel de motoriek als de cognitieve en psychische functies. Symptomen ontwikkelen zich meestal tussen het 30e en 50e levensjaar en verergeren progressief. In de westerse geneeskunde staat Huntington bekend als een ongeneeslijke aandoening waarvoor voornamelijk ondersteunende zorg beschikbaar is. In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) wordt de ziekte gezien als een complexe interne disbalans waarbij Wind, Lever en Shen betrokken zijn.
Oorzaken, symptomen en westerse behandeling
Symptomen
- Onwillekeurige bewegingen (chorea)
- Spierstijfheid en trillen
- Verlies van coördinatie
- Moeilijkheden met spreken en slikken
- Geheugenverlies en concentratieproblemen
- Stemmingswisselingen, depressie, angst
Oorzaken volgens de westerse geneeskunde
De ziekte van Huntington wordt veroorzaakt door een genetische mutatie in het HTT-gen op chromosoom 4. Deze mutatie leidt tot de productie van een schadelijk eiwit dat hersencellen beschadigt, vooral in de basale ganglia en de cortex.
De aandoening is autosomaal dominant: een kind van een ouder met Huntington heeft 50% kans om het gen te erven. De symptomen ontstaan door een combinatie van neurologische degeneratie, ontstekingsprocessen en een verstoring van neurotransmitters zoals dopamine en GABA.
Westerse behandeling
- Medicatie tegen chorea (bijv. tetrabenazine)
- Antidepressiva of antipsychotica bij psychische symptomen
- Fysiotherapie, logopedie en ergotherapie
- Multidisciplinaire begeleiding
Er bestaat momenteel geen genezing voor Huntington; behandelingen zijn gericht op symptoomverlichting en behoud van functionaliteit.
TCM-visie op Huntington
Binnen de TCM wordt Huntington vaak geduid als een interne Wind-aandoening die voortkomt uit Lever-Wind en Essentie- of Yin-tekort van de Nieren. Deze tekorten leiden tot onvoldoende voeding van de hersenen en verstoring van de Shen (geest).
Veelvoorkomende TCM-patronen:
- Lever-Wind inwendig bewegend door Yin-Leegte: tremoren, spiercontracties, duizeligheid
- Nier-Essentie Leegte: cognitieve achteruitgang, geheugenverlies, rug- en kniepijn
- Shen-verstoring door Flegma en Vuur: stemmingswisselingen, angst, slapeloosheid
TCM streeft naar kalmering van Wind, voeding van Essentie en stabilisering van de Shen.
Oost en West: een gecombineerde aanpak
Hoewel TCM Huntington niet kan genezen, kan het wel bijdragen aan het vertragen van progressie, het verbeteren van levenskwaliteit en het verlichten van symptomen. Waar de westerse benadering zich richt op symptoomcontrole via medicatie en revalidatie, probeert TCM het lichaam van binnenuit te versterken.
Een gecombineerde aanpak kan:
- De frequentie van spierschokken verminderen
- De mentale helderheid verbeteren
- Het zenuwstelsel kalmeren
- Slaapkwaliteit en stemming stabiliseren
TCM-behandeling van Huntington
Acupunctuur en laseracupunctuur
De ziekte van Huntington is een progressieve, erfelijke aandoening die het centrale zenuwstelsel aantast. Patiënten ervaren motorische stoornissen, cognitieve achteruitgang en emotionele instabiliteit. Hoewel de westerse geneeskunde symptomen kan verlichten, bestaat er geen curatieve behandeling. Dit vergroot de noodzaak van aanvullende therapieën die het herstelproces ondersteunen en de kwaliteit van leven verbeteren. Acupunctuur en laseracupunctuur bieden vanuit zowel traditionele als moderne invalshoek waardevolle mogelijkheden.
Acupunctuur richt zich op het herstellen van de balans van Qi (气) en Bloed (血). Bij Huntington spelen volgens de TCM vaak Nier-Yin-deficiëntie en Lever-Wind een centrale rol. Dit uit zich in tremoren, spierschokken en innerlijke onrust. Door specifieke acupunctuurpunten te stimuleren, wordt de circulatie verbeterd, de geest gekalmeerd en de spiercoördinatie ondersteund. Veel patiënten rapporteren vermindering van spanning, een rustiger slaappatroon en meer stabiliteit in hun emoties.
Laseracupunctuur vormt een moderne aanvulling op deze eeuwenoude methode. Zachte laserstralen dringen door in het weefsel en activeren cellulaire processen. Studies tonen aan dat fotobiomodulatie de mitochondriale energieproductie stimuleert, ontstekingen reduceert en oxidatieve stress vermindert. Daarnaast bevordert laseracupunctuur microcirculatie, stimuleert het celproliferatie en ondersteunt het de productie van groeifactoren. Deze effecten kunnen het zenuwstelsel beschermen en herstelprocessen versterken.
Belangrijke acupunctuurpunten bij Huntington zijn onder andere:
- Baihui (百会, DU20) – harmoniseert Yang, kalmeert de Shen en stimuleert hersenfunctie.
- Shenshu (肾俞, BL23) – versterkt de Nieren en voedt de basisenergie (Jing).
- Zusanli (足三里, ST36) – ondersteunt Qi en Bloed, verbetert spiertonus en algehele vitaliteit.
- Taixi (太溪, KI3) – voedt Nier-Yin en vertraagt degeneratieprocessen.
- Sanyinjiao (三阴交, SP6) – harmoniseert Lever, Milt en Nieren; bevordert rust en stabiliteit.
Gecombineerde aanpak
De kracht van de gecombineerde behandeling ligt in de synergie. Acupunctuur opent de meridianen en reguleert interne dynamiek, terwijl laseracupunctuur direct op celniveau herstel stimuleert. Deze dubbele benadering versterkt zowel de energetische balans als de biologische processen. Voor patiënten met Huntington kan dit leiden tot een merkbare verbetering in dagelijks functioneren en een grotere veerkracht tegenover de progressieve aard van de ziekte.
Chinese kruidenformules
De ziekte van Huntington is een neurodegeneratieve aandoening die zich volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) laat begrijpen vanuit een complex samenspel van interne disbalansen. Vaak spelen Lever-Wind (肝风), Nier-Yin-deficiëntie (肾阴虚) en een tekort aan Essentie (精, Jing) een centrale rol. Deze patronen leiden tot tremoren, spierstijfheid, cognitieve achteruitgang en emotionele instabiliteit. Chinese kruidenformules worden ingezet om deze disbalansen te reguleren en de levenskwaliteit van patiënten te ondersteunen.
1. Tian Ma Gou Teng Yin (天麻钩藤饮)
Deze formule is vooral effectief bij interne Lever-Wind. Zij kalmeert de Lever, tempert tremoren en vermindert duizeligheid en hoofdpijn. De combinatie van Tian Ma (Gastrodiae Rhizoma) en Gou Teng (Uncariae Ramulus cum Uncis) werkt synergistisch in het reguleren van Wind. Dit ondersteunt de motorische stabiliteit bij Huntington.
2. Liu Wei Di Huang Wan (六味地黄丸)
Een klassieke formule die Nier-Yin voedt en Jing versterkt. Bij Huntington kan Nier-Yin-uitputting leiden tot degeneratie van zenuwcellen. Liu Wei Di Huang Wan vertraagt dit proces door Yin te koesteren, waardoor patiënten meer energie en geestelijke helderheid ervaren.
3. Bu Zhong Yi Qi Tang (补中益气汤)
Deze formule versterkt Milt- en Long-Qi. Bij Huntington komt vaak vermoeidheid en spierzwakte voor door tekort aan Qi. Door het midden te versterken en de opwaartse Qi te reguleren, helpt Bu Zhong Yi Qi Tang de vitaliteit te vergroten en de spierspanning te verbeteren.
4. Gui Pi Tang (归脾汤)
Gui Pi Tang voedt Bloed en versterkt de Milt, terwijl zij ook de Shen (神, geest) kalmeert. Bij Huntington treden geheugenproblemen, slapeloosheid en emotionele labiliteit vaak op. Deze formule bevordert concentratie, herstelt rust en stabiliseert de emotionele toestand.
De keuze voor kruidenformules hangt altijd af van het individuele patroon van de patiënt. Bij Huntington ligt de nadruk vaak op het kalmeren van Lever-Wind, voeden van Nier-Yin en versterken van Qi en Bloed. Door patronen zorgvuldig te onderscheiden en formules gepersonaliseerd toe te passen, biedt TCM een waardevolle aanvulling op symptomatische westerse therapieën.
TuiNa-massage
De ziekte van Huntington veroorzaakt motorische stoornissen, cognitieve achteruitgang en emotionele instabiliteit. Vanuit de TCM wordt dit vaak gezien als een combinatie van Lever-Wind (肝风), Nier-Yin-deficiëntie (肾阴虚) en Shen-onrust (神不安). TuiNa-massage vormt in dit kader een waardevolle complementaire therapie. Zij richt zich op het reguleren van Qi (气) en Bloed (血), het ontspannen van spieren en het kalmeren van de geest.
De toegepaste technieken zijn gevarieerd en doelgericht. Rou Fa (揉法, kneden) vermindert spierspanning en bevordert de circulatie. An Fa (按法, drukken) activeert acupunten en kalmeert het zenuwstelsel. Gun Fa (滚法, rollen) maakt gewrichten soepeler en ondersteunt de motoriek. Deze technieken sluiten nauw aan bij de symptomen van Huntington, zoals tremoren, rigiditeit en vermoeidheid.
Belangrijke acupunten zijn:
- Baihui (百会, DU20) – harmoniseert Yang en bevordert mentale helderheid.
- Yintang (印堂) – kalmeert de Shen en vermindert angst.
- Shenmen (神门, HT7) – stabiliseert emoties en bevordert slaap.
- Zusanli (足三里, ST36) – versterkt Qi en verbetert fysieke veerkracht.
De werking van TuiNa strekt zich uit over meerdere niveaus. Lichamelijk vlak verbetert de massage de microcirculatie, ontspant zij spieren en vermindert zij pijn. Op energetisch niveau harmoniseert TuiNa de meridianen en reguleert zij interne dynamiek. Op psychisch vlak ondersteunt zij emotioneel evenwicht en vermindert zij stress.
Hoewel TuiNa de progressie van Huntington niet kan stoppen, vormt zij een belangrijke aanvulling op acupunctuur, kruiden en moderne zorg. Binnen een integratieve aanpak helpt TuiNa patiënten hun klachten beter te beheersen en de levenskwaliteit te verbeteren.
Voedings- en leefstijladviezen
Aanbevolen:
- Zwarte sesamzaad, walnoten – voeden Nieren en hersenen
- Blauwe bessen – rijk aan antioxidanten
- Vette vis (omega-3) – ondersteunt hersenfunctie
- Chinese dadels – kalmeren de geest
Te vermijden:
- Alcohol, koffie, roken – verstoren de Shen
- Overmatig vlees of vet – bevordert Flegma
- Sterk gekruid eten – verergert interne Hitte
Leefstijl:
- Regelmatige dagstructuur en rust
- Ademhalingsoefeningen, zachte beweging zoals tai chi of yoga
- Vermijden van overmatige mentale en emotionele belasting
Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam
Bij Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen benaderen we Huntington met zorg en respect. Met acupunctuur, kruidenformules en leefstijladvies helpen we cliënten om hun klachten te verlichten en kwaliteit van leven te behouden. We werken met op maat gemaakte behandeltrajecten en multidisciplinaire ondersteuning waar nodig.
Literatuurlijst
- Yu M, Bega D. A Review of the Clinical Evidence for Complementary and Alternative Medicine in Huntington’s Disease. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2019 Aug 26;9. doi: 10.7916/tohm.v0.678. PMID: 31523487; PMCID: PMC6714489.
- Satoh T, Takahashi T, Iwasaki K, Tago H, Seki T, Yaegashi N, Tobita M, Arai H. Traditional Chinese medicine on four patients with Huntington’s disease. Mov Disord. 2009 Feb 15;24(3):453-5. doi: 10.1002/mds.22447. PMID: 19133663.
- Huntington Nederland. (z.d.). De ziekte van Huntington. https://www.huntington.nl/de-ziekte-van-huntington2.html
- Nederlands Herseninstituut. (z.d.). Ziekte van Huntington. https://herseninstituut.nl/over-het-brein/ziekte-van-huntington/
- Mayo Clinic. (2023). Huntington’s disease: Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/huntingtons-disease/symptoms-causes/syc-20356117
- Cleveland Clinic. (2023). Huntington’s disease. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14369-huntingtons-disease
- Huntington’s Disease Association UK. (z.d.). What is Huntington’s disease?. https://www.hda.org.uk/information-and-support/huntingtons-disease/what-is-huntingtons-disease/
- National Institute of Neurological Disorders and Stroke. (2024). Huntington’s disease. https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/huntingtons-disease
- Reilmann, R., Leavitt, B. R., & Ross, C. A. (2020). Huntington disease. In StatPearls. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559166/