Damp in de TCM

Wat is Damp?

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) verwijst “damp” (Shi Qi 湿气) naar een van de zes externe pathogene factoren. En wordt het gezien als een belangrijke oorzaak van ziekten. Damp kan zowel extern als intern ontstaan. Heeft de neiging om de functies van het lichaam te belemmeren, wat leidt tot diverse symptomen en aandoeningen. Externe damp is meestal het resultaat van blootstelling aan vochtige omgevingen. Terwijl men interne damp vaak associeert met een disbalans in de spijsvertering en het vermogen van het lichaam om vloeistoffen te metaboliseren.

Kenmerken en symptomen van damp in TCM zijn onder meer:

• Zwaartegevoel en stijfheid in het lichaam, vooral in de ledematen.
• Vage pijn en ongemak dat zich verplaatst.
• Gevoelens van volheid, opgeblazenheid, of een verstopte borst.
• Vochtige huidaandoeningen, zoals eczeem of uitslag.
• Verminderde eetlust, misselijkheid, of diarree.

In de TCM staat ‘damp’ (Shi Qi 湿气) niet alleen voor een weersomstandigheid, maar is het een cruciale pathogene factor, diep verbonden met ziekte.

Damp kan zich ook combineren met andere pathogene factoren. Zoals hitte (waardoor “damp-hitte” ontstaat), wat kan leiden tot meer intense symptomen zoals ontstekingen, infecties, en hoge koorts.

Verschillende factoren kunnen damp veroorzaken. Waaronder een ongezond dieet (zoals het consumeren van te veel vette of zuivelrijke voedingsmiddelen). Een sedentaire levensstijl. Omgevingsfactoren zoals vochtig weer. En interne factoren zoals een zwakke spijsvertering of een slechte werking van de milt en de nieren volgens de TCM.

Behandelingen in TCM gericht op het verwijderen van damp omvatten vaak diëtetische aanpassingen, kruidenformules, acupunctuur en moxibustie. Diëtetische aanpassingen kunnen bijvoorbeeld inhouden dat men zwaar, vetrijk voedsel en zuivelproducten vermijdt, omdat men deze als dampvormend beschouwt.

TCM behandelingen bij Damp accumulatie

Acupunctuur en Laseracupunctuur

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) gebruikt men (laser)acupunctuur om de stroom van Qi (energie) en bloed in het lichaam te reguleren, de interne organen te harmoniseren, en pathogene factoren zoals damp te elimineren. Hier volgen enkele specifieke acupunctuurpunten die men vaak gebruikt voor het verdrijven van damp, samen met hun werking:

SP9 (Yinlingquan, 阴陵泉)

• Werking: Dit punt op de miltmeridiaan wordt gebruikt om damp te verdrijven, vooral uit de onderste verwarmer. Het is effectief bij het behandelen van symptomen zoals oedeem, moeilijk urineren, en spijsverteringsstoornissen veroorzaakt door een ophoping van damp.

ST40 (Fenglong, 丰隆)

• Werking: Dit punt op de maagmeridiaan wordt gebruikt om damp te verdrijven. Het punt wordt gebruikt om de werking van het lichaam bij het afvoeren van vocht en slijm te bevorderen, vooral in gevallen van overtollig slijm in de longen of bij sinusproblemen.

GB20 (Fengchi, 风池)

• Werking: Dit punt aan de achterkant van de nek, op de galblaasmeridiaan, wordt gebruikt om wind-damp te verdrijven en is effectief bij het verlichten van hoofdpijn, nekstijfheid, en andere symptomen die gepaard gaan met damp en wind.

SP6 (Sanyinjiao, 三阴交)

• Werking: Een belangrijk punt op de kruising van de drie yin-meridianen van de voet (milt, lever, nier). Het wordt gebruikt voor het harmoniseren van de milt en maag, het voeden van bloed en yin, en het verdrijven van damp. Dit punt is nuttig voor een breed scala aan aandoeningen, waaronder vochtretentie en spijsverteringsproblemen.

REN9 (Shuifen, 水分)

• Werking: Gelegen op de Ren meridiaan (ook bekend als de Conception Vessel), wordt dit punt gebruikt om vocht en damp in het lichaam te reguleren en te verdrijven. Het is vooral nuttig voor aandoeningen gerelateerd aan vochtretentie en oedeem.

Chinese kruiden bij de behandeling van Damp accumulatie

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) gebruikt men verschillende kruidenformules om damp uit het lichaam te verdrijven. Deze formules bestaan uit een combinatie van kruiden die synergetisch werken om de pathogene factor ‘damp’ te elimineren en de harmonie en balans in het lichaam te herstellen. Het is belangrijk om te benadrukken dat de werking van deze kruiden en formules is gebaseerd op TCM-theorieën en niet altijd rechtstreeks vertaalbaar is naar westerse medische termen.Hier zijn enkele van de meest voorkomende kruidenformules voor het verdrijven van damp, samen met hun werking:

Wu Ling San (五苓散)

• Werking: Het bevordert de diurese, lost damp op en helpt bij het verlichten van symptomen zoals oedeem, gewichtstoename en frequent urineren. Deze formule wordt vaak gebruikt om vochtretentie te verwijderen en de urinewegen te bevrijden.

Ping Wei San (平胃散, Calm the Stomach Powder)

• Werking: Deze formule droogt damp en bevordert de beweging van Qi in de maag, wat helpt bij symptomen zoals een opgeblazen gevoel, misselijkheid, verminderde eetlust, en een zwaar gevoel in de ledematen. Het wordt vaak gebruikt bij spijsverteringsstoornissen veroorzaakt door damp-stagnatie.

Er Chen Tang (二陳湯, Two-Cured Decoction)

• Werking: Deze formule wordt gebruikt om damp en slijm te verwijderen, de functie van de milt te versterken, en de maag te harmoniseren. Het is effectief bij de behandeling van hoest met overvloedig slijm, duizeligheid, en een gevoel van volheid in de borst.

Ba Zheng San (八正散, Eight-Herb Powder for Rectification)

• Werking: Specifiek gericht op het verdrijven van damp-hitte, vooral in het urinewegsysteem. Het wordt gebruikt bij urineweginfecties, pijnlijk urineren, en eventuele aanwezigheid van stenen of kristallen in de urine. Deze formule zuivert hitte en bevordert diurese om damp-hitte uit te drijven.

Si Miao San (四妙散, Four-Marvel Pill)

• Werking: Gericht op het verdrijven van damp-hitte in de onderste verwarmer. Het wordt vaak gebruikt bij aandoeningen zoals artritis, jicht, en huidproblemen die gepaard gaan met damp-hitte. Deze formule vermindert ontsteking en pijn door het elimineren van damp en hitte.

Yi Yi Ren Tang (薏苡仁汤)

• Werking: Het helpt bij het bevorderen van de spijsvertering, het verminderen van vochtretentie en het verlichten van symptomen zoals een opgeblazen gevoel, diarree en lethargie. Deze formule richt zich op het verwijderen van damp en het harmoniseren van de middenwarmer.

TuiNa-massage

Tui Na is een vorm van Chinese therapeutische massage die men gebruikt om de stroom van Qi (energie) te reguleren, de bloedcirculatie te bevorderen en verschillende musculoskeletale en interne aandoeningen te behandelen. Om damp te verdrijven, past men specifieke Tui Na-technieken toe om de functies van de milt en maag te versterken, de ophoping van vocht te elimineren en het lichaam te ontgiften. Hieronder volgt een beschrijving van enkele van deze technieken, samen met hun werking.Deze Tui Na-technieken zijn effectief in het behandelen van damp-gerelateerde aandoeningen door de onderliggende oorzaak aan te pakken. De werking van de milt te verbeteren en het lichaam te helpen bij het efficiënt verwerken en elimineren van overtollig vocht:

Rolling (Gun Fa)

• Werking: Deze techniek maakt gebruik van de zijkanten van de handen om rollende bewegingen over de huid te maken. Men past het toe langs de meridianen, vooral op de milt- en maagmeridianen, om de spijsvertering te verbeteren en overtollig vocht (damp) te verwijderen.
• Waarom: De beweging bevordert de circulatie van Qi en bloed, wat de functie van de milt versterkt en vocht effectief helpt te metaboliseren.

Pressing (An Fa)

• Werking: Deze techniek oefent druk uit op specifieke acupunten of gebieden om de bloedcirculatie te stimuleren en stagnaties op te heffen. Men gebruikt het vaak op punten die gerelateerd zijn aan de milt en maag om de verwerking van vocht en het verdrijven van damp te ondersteunen.
• Waarom: Druk op deze punten stimuleert de functie van de interne organen, met name de milt, die essentieel is voor de vertering en het vochtmetabolisme.

Kneading (Rou Fa)

• Werking: Deze techniek omvat het maken van cirkelvormige bewegingen met de vingers of handpalmen op specifieke gebieden of punten. Het wordt gebruikt om de milt te versterken, de spijsvertering te bevorderen en de eliminatie van damp te faciliteren.
• Waarom: Kneading helpt bij het losmaken van spierspanningen en het bevorderen van de circulatie in de behandelde gebieden, wat indirect helpt bij het reguleren van vocht in het lichaam.

Pushing (Tui Fa)

• Werking: Met gestage, glijdende handbewegingen wordt langs de meridianen geduwd om de Qi-stroom te verbeteren en de balans te herstellen. Dit is vooral effectief langs de milt- en maagmeridianen om de eliminatie van damp te ondersteunen.
• Waarom: Deze techniek helpt om Qi en bloed door het lichaam te bewegen, de spijsvertering te verbeteren en de ophoping van vocht te verminderen.

Aanvullende TCM technieken bij behandelen van Damp accumulatie

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) worden naast acupunctuur en Tui Na-massage verschillende aanvullende technieken gebruikt om ‘damp’ te verdrijven en de algehele gezondheid te bevorderen. Hieronder volgt een overzicht van deze technieken, hun werking, en de reden waarom ze effectief zijn in het bestrijden van damp:

Guasha bij de behandeling van Damp accumulatie

• Werking: Guasha betreft het schrapen van de huid met een gladde tool om de circulatie van Qi en bloed te verbeteren. Het wordt vaak toegepast op de rug, nek, en ledematen.
• Waarom Effectief: Deze techniek stimuleert de microcirculatie aan het oppervlak van het lichaam, wat helpt om pathogene factoren zoals damp en hitte te elimineren. Het kan de functie van de milt versterken, wat belangrijk is voor het metabolisme van vloeistoffen en het verdrijven van damp.

Cupping

• Werking: Bij cupping worden glazen of plastic cups met behulp van vacuüm op de huid geplaatst om de doorbloeding te stimuleren en stagnatie te verminderen.
• Waarom Effectief: Cupping bevordert de bloedcirculatie en helpt bij het verwijderen van vochtretentie en toxines uit het lichaam. Het is met name effectief voor het verdrijven van externe pathogene factoren en het verminderen van dampophoping.

Moxibustie (Moxa) bij de behandeling van Damp accumulatie

• Werking: Moxibustie maakt gebruik van de warmte. Die wordt gegenereerd door het verbranden van bijvoetkruid (moxa) dicht bij of op de huid, vaak bij specifieke acupunctuurpunten.
• Waarom Effectief: De warmte van moxibustie doordringt diep in het lichaam. Welke de circulatie van Qi en bloed stimuleert en de milt en maag verwarmt. Dit helpt bij het drogen van damp en het verbeteren van de spijsvertering. Waardoor het effectief is bij het verdrijven van interne damp.

Qi Gong

• Werking: Qi Gong is een systeem van ademhalingsoefeningen, bewegingen, en meditaties bedoeld om de gezondheid te verbeteren en de geest te kalmeren.
• Waarom Effectief: Door de regulatie van ademhaling en beweging verbetert Qi Gong de stroom van Qi door het lichaam. Wat kan helpen bij het reguleren van de miltfunctie en het verdrijven van damp door het verbeteren van het lichaamsvochtmetabolisme.

Tai Chi bij de behandeling van Damp accumulatie

• Werking: Tai Chi is een vorm van bewegingskunst die zich richt op langzame, gecontroleerde bewegingen en diepe ademhaling om de geest en het lichaam te verenigen.
• Waarom Effectief: Net als Qi Gong, bevordert Tai Chi de Qi-stroom en bloedcirculatie, wat indirect helpt bij het beheersen van lichaamsvloeistoffen en het verminderen van damp. Het verbetert ook de miltenergie, cruciaal voor de spijsvertering en het vochtmetabolisme.

Buikademhalingsoefeningen

• Werking: Buikademhalingsoefeningen, ook bekend als diafragmatische ademhaling, richten zich op het diep ademen met behulp van het diafragma.
• Waarom Effectief: Deze oefeningen stimuleren de beweging van de buikorganen, bevorderen de spijsvertering en helpen bij het verlichten van stress. Diep ademhalen voorziet het lichaam van meer zuurstof.Welke de circulatie van Qi en bloed verbetert en de vorming van damp kan verminderen.

TCM voedingsadviezen bij de behandeling van Damp accumulatie

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) speelt voeding een cruciale rol bij het handhaven van gezondheid en het behandelen van ziekten. Voedingsadviezen in TCM zijn gericht op het balanceren van de energieën in het lichaam en het aanpakken van specifieke disbalansen zoals de aanwezigheid van damp. Voor het verdrijven van damp worden bepaalde voedingsmiddelen aanbevolen vanwege hun specifieke eigenschappen en werkingen. Hieronder volgen enkele voedingsadviezen en de redenatie achter de werking van specifieke voedingsmiddelen:

Gerst (Coix Seed)

• Werking: Gerst, met name Coix zaad (Yi Yi Ren), heeft vochtafdrijvende eigenschappen die helpen bij het verwijderen van damp uit het lichaam. Men gebruikt het voor de behandeling van oedeem, een zwaar gevoel en spijsverteringsproblemen veroorzaakt door damp.
• Waarom: Coix zaad bevordert de diurese (urineproductie), wat helpt bij het elimineren van overtollig vocht uit het lichaam.

Pompoen

• Werking: In TCM gebruikt men pompoen om damp te elimineren vanwege zijn diuretische en ontstekingsremmende eigenschappen. Het is nuttig bij het behandelen van oedeem en spijsverteringsstoornissen.
• Waarom: Pompoen bevat fytonutriënten die helpen bij het reguleren van de lichaamsvloeistoffen en het bevorderen van de gezondheid van de milt en maag.

Adzukibonen

• Werking: Adzukibonen staan bekend om hun vermogen om vocht te verwijderen en de functie van de nieren en milt te ondersteunen. Ze zijn vaak in gebruik bij vochtretentie en zwelling.
• Waarom: De bonen hebben diuretische eigenschappen die helpen bij het bevorderen van de uitscheiding van overtollig vocht.

Groene thee (Camellia sinensis)

• Werking: Groene thee heeft lichte diuretische eigenschappen en kan helpen bij het verwijderen van damp en het bevorderen van de algehele lichaamsharmonie.
• Waarom: De antioxidanten en catechinen in groene thee ondersteunen de spijsvertering en stimuleren de eliminatie van toxines en overtollig vocht.

Gember (Zingiber officinale)

• Werking: Men gebruikt verse gember om koude en damp uit het lichaam te verdrijven. Het wordt vaak aanbevolen bij spijsverteringsproblemen, misselijkheid en een opgeblazen gevoel.
• Waarom: Gember heeft verwarmende eigenschappen die helpen bij het stimuleren van de bloedcirculatie en het verbeteren van de spijsvertering, wat indirect helpt bij het verminderen van damp.

Witte radijs (Daikon)

• Werking: Witte radijs, met zijn sterke vochtafdrijvende werking, verwijdert slijm en damp, vooral bij aandoeningen van de luchtwegen.
• Waarom: De radijs bevordert de spijsvertering en helpt bij het afbreken van slijm en vet, waardoor het effectief is tegen damp.

Warm, gekookt voedsel

• Werking: Het consumeren van warm, gekookt voedsel in plaats van koud of rauw voedsel kan de spijsvertering ondersteunen en de vorming van damp in het lichaam verminderen.
• Waarom: Rauw voedsel kan de spijsvertering vertragen en de vorming van slijm bevorderen, terwijl warm gekookt voedsel gemakkelijker te verteren is en de spijsverteringsenergie stimuleert.

Kruiden en specerijen

• Werking: In de TCM gebruikt men vaak kruiden en specerijen zoals gember, kaneel, venkelzaad, komijn en kurkuma om de spijsvertering te bevorderen en damp te verdrijven.
• Waarom: Deze kruiden bezitten vaak verwarmende eigenschappen die de spijsvertering stimuleren en de circulatie van Qi (energie) verbeteren, wat de hoeveelheid damp vermindert.

Voedingsmiddelen met bittere smaak

• Werking: Mensen gebruiken bittere voedingsmiddelen zoals bittere groenten (bijv. boerenkool, rucola, paardenbloemblad) en bittere kruiden (bijv. peterselie, paardebloemwortel) om de milt en de spijsvertering te versterken en de vorming van damp te verminderen.
• Waarom: Bittere voedingsmiddelen stimuleren de galproductie en bevorderen de uitscheiding van afvalstoffen uit het lichaam.

Gefermenteerde voedingsmiddelen

• Werking: Gefermenteerde voedingsmiddelen zoals gefermenteerde groenten, miso, tempeh en kefir kunnen gunstig zijn voor het bevorderen van een gezonde darmflora en het verbeteren van de spijsvertering.
• Waarom: Een gezonde darmflora kan helpen bij het verminderen van dampvorming en het bevorderen van een gezonde spijsvertering.

Hydratatie met warme vloeistoffen

• Werking: Het drinken van warme vloeistoffen zoals kruidenthee, gemberthee, bouillon en warm water kan helpen bij het verdrijven van damp uit het lichaam.
• Waarom: Warme vloeistoffen stimuleren de circulatie en helpen bij het verwijderen van vochtretentie.

Leefstijladviezen

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) ziet men de leefstijl als een essentieel onderdeel van gezondheid en welzijn. Leefstijladviezen in TCM richten zich op het creëren van balans en harmonie in het lichaam. Met speciale aandacht voor het voorkomen en verdrijven van pathogene factoren zoals damp. Hier volgen enkele leefstijladviezen die volgens TCM principes kunnen helpen bij het verdrijven van damp, samen met uitleg over hun werking:

Vermijd Damp-Producerende Voeding

• Advies: Verminder de inname van voedingsmiddelen die volgens TCM damp kunnen produceren, zoals zuivelproducten, gefrituurd voedsel, suikerrijke snacks, en koude dranken.
• Werking: Deze voedingsmiddelen kunnen de spijsvertering belasten en leiden tot de accumulatie van damp in het lichaam. Welke diverse gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Rauw voedsel kan de spijsvertering vertragen en de vorming van slijm bevorderen. Terwijl warm gekookt voedsel gemakkelijker te verteren is en de spijsverteringsenergie stimuleert.
• Waarom: Het vermijden van deze voedingsmiddelen helpt de functie van de milt en maag te ondersteunen, twee organen die volgens TCM verantwoordelijk zijn voor de spijsvertering en het metaboliseren van vloeistoffen.

Regelmatige Lichaamsbeweging

• Advies: Integreer regelmatige, matige lichaamsbeweging in je dagelijkse routine, zoals wandelen, Tai Chi, Qi Gong, of yoga.
• Werking: Lichaamsbeweging bevordert de circulatie van Qi en bloed, helpt bij het reguleren van de lichaamsvloeistoffen, en ondersteunt de functies van de milt en maag.
• Waarom: De beweging verbetert de energiestroom in het lichaam, wat essentieel is om damp te verdrijven en de accumulatie ervan te voorkomen..

Zorg voor Voldoende Rust

• Advies: Zorg voor voldoende slaap en rust om het lichaam te helpen herstellen en regenereren.
• Werking: Voldoende rust ondersteunt de Yin-energie van het lichaam, wat essentieel is voor de balans met Yang en het behoud van een goede gezondheid.
• Waarom: Goede rust en slaap helpen het lichaam bij het efficiënt metaboliseren van vloeistoffen en voorkomen de vorming van damp.

Beperk Blootstelling aan Vochtige Omgevingen

• Advies: Vermijd langdurige blootstelling aan vochtige of natte omgevingen. Zoals wonen in een vochtig huis of werken in een vochtige omgeving.
• Werking: Volgens TCM kan blootstelling aan vochtige omgevingen leiden tot de externe accumulatie van damp in het lichaam.
• Waarom: Door vochtige omgevingen te vermijden, vermindert men de kans op externe dampinvloeden. Welke bijdraagt aan het behoud van een gezond evenwicht in het lichaam.

Acupunctuur en Gezondheidscentrum Chen in Rotterdam

Acupunctuur en Gezondheidscentrum Chen biedt gespecialiseerde TCM-behandelingen in Rotterdam voor het effectief verdrijven van damp. Met behulp van acupunctuur, kruidenformules, voedingsadviezen, en leefstijlaanpassingen. Gericht op het herstellen van de natuurlijke balans in het lichaam.

Referenties

• Maciocia, G. (2015). “The Foundations of Chinese Medicine: A Comprehensive Text”. Dit boek biedt een uitgebreid overzicht van de principes van TCM, inclusief de theorie van damp en de bijbehorende pathologieën.
• Ni, M. (1995). “The Yellow Emperor’s Classic of Medicine: A New Translation of the Neijing Suwen with Commentary”. Deze tekst is een vertaling van een van de grondleggende teksten van TCM. En biedt inzicht in de klassieke visies op gezondheid en ziekte. Inclusief de rol van damp.
• Flaws, B., & Sionneau, P. (2001). “The Treatment of Modern Western Medical Diseases with Chinese Medicine”. Dit boek richt zich op de integratie van TCM en westerse geneeskunde. Discussies over hoe men dampgerelateerde aandoeningen vanuit beide perspectieven kan benaderen.
• Kaptchuk, T.J. (2000). “The Web That Has No Weaver: Understanding Chinese Medicine”. Dit toegankelijke boek biedt een overzicht van de basisconcepten van TCM voor leken en professionals, inclusief de notie van damp.
• Pitchford, P. (2002). “Healing with Whole Foods: Asian Traditions and Modern Nutrition”. Dit boek integreert westerse en oosterse gezondheidsprincipes en biedt gedetailleerde informatie over het gebruik van voeding voor genezing volgens TCM.
• Cohen, K. S. (1999). “The Way of Qigong: The Art and Science of Chinese Energy Healing”. Dit boek biedt diepgaande informatie over Qi Gong. Inclusief oefeningen die kunnen helpen bij het balanceren van de Qi en het verdrijven van damp.
• Frantzis, B. K. (2008). “Opening the Energy Gates of Your Body: Qigong for Lifelong Health”. Dit werk behandelt de basisprincipes van Qi Gong. Bijvoorbeeld, welke specifieke oefeningen biedt voor het verbeteren van de gezondheid, waaronder het verdrijven van damp.