Omgaan met hoofdpijn

Bijna iedereen heeft wel eens in het leven last van hoofdpijn. Hoofdpijn is meestal niet het gevolg van een ernstige ziekte. Het zijn signalen die erop wijzen dat het lichaam overbelast is of niet goed functioneert. Incidentele hoofdpijn kan worden verlicht door te slapen of te rusten, pijnstillers, massage of gewoon te wachten tot deze verdwijnt. Aanhoudende of terugkerende hoofdpijn is het verstandig om medische hulp in te roepen. In dit artikel beschrijven wij hoe u kunt omgaan met hoofdpijn.

Hoofdpijn kan optreden als een beklemmend gevoel, doffe pijn, opzwellende pijn, kloppende pijn, stekende pijn of elektrische scherpe pijn. Het kan verschijnen op de kruin, het voorhoofd, de achterkant van het hoofd, aan een of beide kanten, of zelfs over het hele hoofd. Hoofdpijn kan enkele seconden tot een paar dagen duren. De hoofdpijn kan door een specifieke gelegenheden worden geactiveerd. Of kan terugkerend zijn na maanden of zelfs tot jaren. Het kan ook gepaard gaan met misselijkheid, verandering van gezichtsvermogen, oorsuizen, gevoeligheid voor licht, duizeligheid, tranende ogen, verstopte neus en overvloedig zweten.

De ontwikkeling van hoofdpijn

Hoofdpijn komt in vele vormen voor en de oorzaken zijn daarom complex. Elk van de lichaamssystemen kan namelijk betrokken zijn bij de ontwikkeling van hoofdpijn. De meesten van ons hebben af en toe last van milde hoofdpijn. Sommige mensen hebben last van terugkerende hoofdpijn. Frequente episodes van hoofdpijn verstoren hun leven aanzienlijk. De lijders kunnen niets anders doen dan hun toevlucht nemen tot pijnstillers. In de afgelopen jaren hebben uitgebreide onderzoeken ook geleid tot een opmerkelijke doorbraak van hoofdpijn.

De behandeling is ook aanzienlijk verbeterd. Hoofdpijn kan nu effectief onder controle worden gehouden door het juiste bewustzijn, de juiste diagnose en behandeling, evenals aanpassingen van de levensstijl.

1. Primaire en secundaire hoofdpijn

De meeste mensen met plotselinge hoofdpijn zijn bang dat ze een hersentumor of andere neurologische aandoeningen hebben. In feite zijn deze ernstige problemen zelden de oorzaak van hoofdpijn. In tegenstelling tot wat velen denken, wordt de pijn vaak veroorzaakt door stimulatie van pijngevoelige structuren rond de schedel, zoals zenuwen, bloedvaten en spieren. Hoofdpijn is medisch onderverdeeld in twee hoofdtypen: primair en secundair. Primaire hoofdpijn verwijst naar hoofdpijnen zonder duidelijke oorzaak, zoals:

• Migraine
• Spanningshoofdpijn
• Clusterhoofdpijn

Secundaire hoofdpijn verwijst naar hoofdpijn veroorzaakt door medische aandoeningen, zoals:

• Hoofd- of nektrauma
• Bloedvataandoeningen in de hersenen en cervicale wervelkolom
• Fluctuerende bloeddruk en tumoren in de hersenen
• Middelenvergiftiging of overmatig gebruik, zoals koolmonoxide, alcohol en medicijnen
• Infecties
• Onbalans van interne milieu of stofwisselingsstoornissen
• Aandoeningen van de schedel, nek, ogen, oren, neus, sinussen, tanden, mondholte of andere structuren
• Psychische aandoening
• Neuralgie (zenuwpijn), zoals trigeminusneuralgie, glossofaryngeale neuralgie of occipitale neuralgie

In de klinische praktijk worden patiënten meestal gediagnosticeerd met primaire hoofdpijnstoornissen (meer dan 90%), zoals migraine, spanningshoofdpijn en clusterhoofdpijn.

Klinische kenmerken van drie veel voorkomende hoofdpijnstoornissen

2. Hoofdpijn komt vaak voor, maar wordt vaak verwaarloosd

Verschillende hoofdpijnstoornissen komen zeer vaak voor en vormen ook wereldwijde problemen. Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn. Volgens het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) treft spanningshoofdpijn alleen al twee derde van de mannen en meer dan 80% van de vrouwen in ontwikkelde landen. Een ander minder erkend type is chronische dagelijkse hoofdpijn. 1 op de 20 volwassenen ervaart elke dag of bijna elke dag hoofdpijn. Van de Nederlandse bevolking heeft 5% dagelijks last van een vorm van hoofdpijn. 10% daarvan heeft vaker dan 15 dagen per maand last van spanningshoofdpijn. 20% hebben minimaal één dag per week last van spanningshoofdpijn. 15% lijden aan migraine. Vrouwen is hierbij de grootste groep.

Mensen met hoofdpijn geven aan dat zij moeite hebben om zich te concentreren. De klachten beïnvloedt ook hun werkprestaties en kwaliteit van leven. De meeste ervaren ook negatieve emoties kregen. De gros van de chronische hoofdpijn patiënten doorstaan hun hoofdpijn zonder hiertegen maatregelen te nemen.

Wanneer een arts raadplegen?

Hoofdpijn vaak verwaarloosd door mensen. Hoofdpijn wordt niet alleen met pijnstillers behandeld, de behandeling moet aangepast zijn aan het soort hoofdpijn. Het is voor patiënten moeilijk te onderscheiden van een breed scala aan soorten hoofdpijn. Een gemengde hoofdpijn is ook niet ongewoon voor hen. Het vinden van de meest effectieve behandeling is een uitdaging, die dan ook alleen door professionals kan worden bepaald.

Raadpleeg een arts als het volgende gebeurt.

• Frequente hoofdpijn, twee keer per week of meer
• Verergert hoofdpijn of verbetert niet met het juiste gebruik van zelfzorggeneesmiddelen
• Verandering in hoofdpijnkenmerken, zoals meer aanhoudende of verschijnen nieuwe symptomen
• Hoofdpijn wordt ernstiger en duurt langer
• Hoofdpijn verstoort uw werk, slaap of dagelijkse bezigheden

In zeldzame gevallen kan hoofdpijn een symptoom zijn van een ernstige aandoening, zoals beroerte, meningitis en encefalitis. Als u plotselinge, ernstige hoofdpijn of hoofdpijn heeft die gepaard gaat met de volgende waarschuwingssignalen, moet u naar de eerste hulp gaan.

• Geestelijke verwarring of moeite om spraak te verstaan
• Braken, duizeligheid of flauwvallen met onduidelijke reden
• Spierspasmen, gevoelloosheid, slapheid of gedeeltelijke zwakte van de ledematen
• Hoge koorts (39 ℃ tot 40 ℃)
• Stijve nek
• Visuele stoornis
• Problemen met spreken
• Hoofdwond

3. Voorbereidingen voor het raadplegen van een arts

Omdat je tijd met de dokter beperkt is en er vaak veel te bespreken is. Als u voor het eerst naar een arts gaat, moet u zich voorbereiden om de volgende vragen te beantwoorden:

• Wanneer verscheen uw hoofdpijn voor het eerst? Hoe vaak verschijnen ze en hoe lang gaan ze elke keer mee?
• Hoe erg is de pijn? Bent u direct gestopt met werken en gaan rusten?
• Eventuele waarschuwingssignalen zoals hierboven vermeld?
• Waar is de pijn? De voor- of achterkant van het hoofd, de kruin, eenzijdig of tweezijdig, rond één oog of helemaal over het hoofd? Als het op meerdere locaties verschijnt, waar is dan het ergste?
• Aard van de pijn: prikken, slepen, uitzetten, zwaar gevoel, aanscherping, kloppen of splijten? Probeer het zo nauwkeurig mogelijk te omschrijven.
• Andere bijkomende symptomen zoals gevoeligheid voor licht of geluid, misselijkheid, braken, loopneus of rode ogen? Komen ze voor of na de hoofdpijn voor?
• Komt de hoofdpijn vaak voor bij specifieke gelegenheden, zoals bepaalde seizoenen of tijdens de menstruatie?
• Zijn er speciale factoren die uw hoofdpijn kunnen veroorzaken of verergeren? Bijvoorbeeld emoties, slecht slapen of bepaald voedsel?
• Bent u onder stress of tijdens het leven verandert de laatste tijd?
• Is er in uw familie een voorgeschiedenis van hoofdpijn?
• Heeft u andere medische aandoeningen? Welke medicijnen, inclusief vitamines en supplementen, gebruikt u?
• Bent u op andere plaatsen onderzocht?

In tegenstelling tot andere aandoeningen is de diagnose van hoofdpijn meestal gebaseerd op de medische geschiedenis van een persoon en zijn beschrijvingen van de tekenen en symptomen. Klinische tests zijn niet nuttig bij de diagnose. Als uw hoofdpijn terugkeert of aanhoudt, moet u uw hoofdpijngeschiedenis herinneren en ordenen. De symptomen en kenmerken van hoofdpijn dienen zo volledig mogelijk beschreven te worden.

Houd een hoofdpijnkalender bij

Voorbereiding is daarom erg belangrijk voor een afspraak. Houd een hoofdpijnkalender bij voor twee tot vier weken. Noteer de details van elke hoofdpijnepisode. De informatie helpt namelijk uw arts uw hoofdpijnpatroon te evalueren en de juiste behandelbeslissingen te nemen. Vergeet niet om de ingevulde hoofdpijnkalender ook mee te nemen naar de vervolgafspraken.

Door een hoofdpijnkalender bij te houden, kunt u het patroon van voorkomen en de behandelresultaten identificeren. De verzwarende factoren of triggers van uw hoofdpijn kunt u ook herkennen. Uiteindelijk kunt u nauw samenwerken met uw arts om het juiste behandelplan te vinden. Als de hoofdpijnsymptomen ondanks behandeling erger worden of vaker voorkomen, vraag dan om verwijzing naar een neuroloog of hoofdpijnspecialist.

Ten slotte moet u vragen voorbereiden om aan uw arts te stellen, zodat u over de informatie beschikt die u nodig heeft om uw hoofdpijn beter te begrijpen en te beheersen. Bijvoorbeeld:

• Wat is de meest mogelijke oorzaak van mijn hoofdpijn?
• Zijn er andere oorzaken die tot mijn hoofdpijn leiden?
• Welke soorten tests heb ik nodig?
• Is mijn toestand tijdelijk of aanhoudend?
• Wat is de beste manier van handelen?
• Zijn er naast de door u voorgestelde therapie nog andere keuzes?
• Ik heb andere gezondheidsproblemen, hoe kan ik die samen oplossen?
• Zijn er beperkingen die ik moet volgen?
• Kunt u mij enkele brochures of websites aanbevelen om mijn toestand te begrijpen?

4. Maak een gezonde levensstijl om hoofdpijn te voorkomen

Veel mensen merken op dat hoofdpijn in bepaalde situaties de neiging heeft om te worden geactiveerd of verergerd. Hoofdpijn hangt namelijk nauw samen met de persoonlijke levensstijl en een breed scala aan factoren kan hieraan bijdragen. Er zijn omgevingsfactoren zoals blootstelling aan fel licht, hard geluid en sterke geuren, winderig of koud weer. Levensgewoonten zoals onregelmatige maaltijden, onvoldoende slaap, zwaar roken of drinken, overmatig veel thee of koffie en medicijnen.

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen hoofdpijn veroorzaken, zoals chocolade, alcohol of koude dranken. Ook psychologische factoren zoals stress, angst en vermoeidheid. Zelfs factoren als sociale onrust en een onstabiel leven, relationele problemen kunnen bijdragen aan hoofdpijn. Iedereen heeft zijn eigen manier van leven en dus zijn de triggers van elke patiënt niet hetzelfde. Een factor die voor de een werkt, werkt dus mogelijk niet voor een ander. Het is ook mogelijk dat hoofdpijn het gevolg is van cumulatieve effecten van meerdere factoren, die bijna niet identificeerbaar en onvermijdelijk zijn.

Met behulp van een hoofdpijnkalender kunt u het voedsel, het stressniveau, de weersomstandigheden en de activiteiten tijdens de aanvallen bijhouden. U zult patronen in uw dagelijks leven gaan opmerken die dan kunnen bijdragen aan uw hoofdpijn. En u bent ook in staat stappen te ondernemen om verlichting te brengen. Veranderingen in levensstijl helpen ook de frequentie en ernst van de hoofdpijn te verminderen.

Wilt u meer weten over omgaan met hoofdpijn? Bekijk hier ons themapagina over hoofdpijn. Uw Chinees Geneeskundige van Acupunctuur & Gezondheidscentrum Chen Rotterdam kan u gericht adviseren in uw situatie. Neem gerust contact met ons op.

Referenties

• Hoofdpijn, gezondheidsplein, De Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten, 10-11-2020
• Hoofdpijnnet / Migrainefonds, website alles over hoofdpijn, Naarden
• Thuisarts, het Nederlands Huisartsen Genootschap, ik heb hoofdpijn, 7 jan 2014
• Mihalik JP et al. Posttraumatic migraine characteristics in athletes following sports-related concussion, 2005
• Qin Bowei, Medical Lecture Notes of Qian Qi, Shanghai Science & Technology Publishing House, 2009
• Cheng Shaoen et al (editor-in-chief), Diagnostic and Therapeutic Essentials to Internal Medicine, Beijing Science Press, 2005
• Beijing University of TCM (edited), Diagnostics of Traditional Chinese Medicine, Academy Press, 1998